19 maja 1940 roku zginęli ostatni polscy oficerowie zgładzeni w tzw. zbrodni katyńskiej. Pamiętając o tej tragicznej rocznicy gimnazjaliści zapalili znicze przy Dębach Pamięci posadzonych w 2010 roku w suchowolskim parku.
17 września 1939 roku Związek Sowiecki w porozumieniu z hitlerowskimi Niemcami dokonał agresji na państwo polskie. Do sowieckiej niewoli dostało się ponad 200 tys. jeńców, spośród których Rosjanie wyselekcjonowali oficerów Wojska Polskiego, Korpusu Ochrony Pogranicza, funkcjonariuszy policji państwowej... i osadzili ich w trzech obozach NKWD w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. 5 marca 1940 Stalin na wniosek szefa NKWD Ławrientija Berii podpisał rozkaz rozstrzelania 14 700 oficerów osadzonych w tych obozach, a także 11 tysięcy Polaków przetrzymywanych w tym czasie w więzieniach na kresach II Rzeczpospolitej.
Od 3 kwietnia do 19 maja 1940 oprawcy z NKWD, strzałem w tył głowy, zamordowali 14 552 osoby. Groby pomordowanych jeńców znajdują się w: Katyniu pod Smoleńskiem, Twerze niedaleko Miednoje i pod Charkowem (wieś Piatichatki). Rosjanie przyznali się do zbrodni dopiero 13 kwietnia 1990 roku.
Wśród ofiar znajdowało się wielu oficerów rezerwy - jak przedstawieni poniżej nasi bohaterowie - którzy stanowili elitę inteligencką II Rzeczpospolitej.
Jan Karol Musiał, syn Błażeja i Marii z Maturów, urodził się 22 października 1899 roku w Michałkowicach na Śląsku Cieszyńskim (Zagłębie Ostrawsko-Karwińskie, wówczas Austro-Węgry). Do szkoły średniej uczęszczał w Tarnowie. W czasie I wojny światowej był początkowo żołnierzem armii austriackiej, a następnie Polskiego Korpusu Posiłkowego. Po odzyskaniu niepodległości, od 1919 roku służył w Wojsku Polskim. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 w szeregach 16 Pułku Piechoty. Zdemobilizowany w 1921 roku, jako porucznik rezerwy, został przydzielony do 44, a następnie do 71 Pułku Piechoty. Ukończył Seminarium Nauczycielskie w Tarnowie (1922) i kurs w Szkole Podchorążych w Zambrowie (1929).
W 1927 roku ożenił się z Łucją Pańszczyk, również nauczycielką. Pracował m.in. w Skindzierzu i Suchowoli, był kierownikiem szkoły powszechnej w Chodorówce Nowej. Rodzina zamieszkała w Laudańszczyźnie koło Suchowoli.
W sierpniu 1939 roku został powołany do służby wojskowej w pułku piechoty w Grodnie. Walczył pod Lwowem, został ranny i dostał się do niewoli sowieckiej.
Został uwięziony w Starobielsku, skąd przysłał kilka listów do rodziny. Zamordowany strzałem w tył głowy w Charkowie. Pośmiertnie awansowany do stopnia kapitana.
Żona Łucja, wraz z dwojgiem dzieci, Danutą i Jerzym, 13 kwietnia 1940 roku została wywieziona do Kazachstanu w okolice Pawłodaru, skąd powrócili w czerwcu 1946 roku.
Potwierdzenie, że Jan Karol Musiał został zamordowany w Charkowie, znalazł mąż jego córki – Bogusław Krasucki w Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie w 1976 roku.
Dąb Pamięci posadzą uczniowie Szkoły Podstawowej w Suchowoli, certyfikat nr 1803/3449/WE/2009.
Stanisław Bielski, syn Ignacego i Stefanii z domu Prytułło, urodził się 22 października 1903 roku w Morgach koło Suchowoli.
Absolwent Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, wydział leśnictwa. Od września 1931 roku, jako porucznik rezerwy piechoty WP, został przydzielony do 81 Pułku Piechoty.
Do września 1939 pracował i mieszkał w Sieradzu. Był komisarzem ochrony lasów w obrębie miejscowości – Sieradz, Łask, Wieluń. W 1936 roku ożenił się z Antoniną Maciejewską. W 1937 roku urodził im się syn, Zbigniew, a w 1940 - córka, Danuta. Kampanię wojenną w 1939 roku odbył w 81 Grodzieńskim Pułku Piechoty. Wzięty do niewoli sowieckiej został osadzony w obozie jenieckim w Kozielsku, skąd przysłał do rodziny trzy listy. W jednym z nich, datowanym 5 marca 1940 roku, napisał do żony: „Mnie wolno pisać tylko jeden raz w miesiącu, z czego korzystam, gdybym mógł czynić codziennie, na pewno bym pisał. Oleńko! Niemal co noc śnię o Tobie i Zbyszku”.
W kwietniu 1940 roku został zamordowany strzałem w tył głowy w Katyniu. Lista wywozowa NKWD nr 029/3 z dnia 13 kwietnia 1940 roku, poz. 50 nr akt 1057. Ekshumowany i zidentyfikowany w 1943 roku, nr ekshumacji PCK/AM/nr 03020. Przy zwłokach znaleziono dwa listy. Został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kampanii Wrześniowej 1939 roku i awansowany do stopnia kapitana.
Żona, Antonina Bielska, w czasie okupacji prowadziła tajne nauczanie we wsi Kopciówka koło Suchowoli. Po wojnie pracowała jako nauczycielka w różnych placówkach oświatowych.
Dąb Pamięci posadzą uczniowie Liceum Ogólnokształcącego im. ks. Jerzego Popiełuszki w Suchowoli, certyfikat 1801/2434/WE/2009.
Antoni Łatacz, syn Piotra i Weroniki z Bojarzyńskich, urodził się 19 listopada 1893 roku w Bobrówce koło Białegostoku.
Początkowo studiował na Uniwersytecie w Wilnie, następnie w Petersburgu ukończył Akademię Wojskowo-Lekarską.
Uczestnik wojny 1918-1921 w 1 Pułku Piechoty, od 1921 r. - kapitan. Pracował jako lekarz w Goniądzu, a od 1932 roku w Suchowoli. W sierpniu 1939 roku został zmobilizowany do Sokółki, jako dowódca Samodzielnego Sanitarnego Batalionu Ochrony Pogranicza. Wzięty do niewoli w Równym, gdzie pełnił służbę w wojskowym szpitalu polowym. Nie skorzystał z możliwości ucieczki - nie chciał pozostawić rannych bez opieki. Z obozu NKWD w Kozielsku przysłał dwa listy. Zamordowany w kwietniu 1940 roku w Katyniu.
Odznaczony Krzyżem Walecznych trzykrotnie, pośmiertnie awansowany do stopnia majora. Dąb Pamięci posadzą uczniowie Gimnazjum w Suchowoli, certyfikat nr 1802/1499/WE/2009.
Eryk Michelis, syn Ottona i Emmy, urodził się 5 sierpnia 1915 roku w Trokach.
Ukończył szkołę podstawową w Trokach, a następnie podjął naukę w Seminarium Nauczycielskim. Służbę wojskową odbył w żandarmerii w Suwałkach, a po jej zakończeniu wstąpił do szkoły policyjnej w Wilnie. Jako posterunkowy policji państwowej pracował w Bobrownikach. We wrześniu 1939 roku wzięty do niewoli i uwięziony w Ostaszkowie. Zamordowany strzałem w tył głowy w kwietniu 1940 w Twerze. Awansowany pośmiertnie przez Prezydenta RP w 2007 r. na stopień aspiranta Policji Państwowej.
Jego rodzina, matka z rodzeństwem, po wojnie osiadła w Suchowoli.
Dąb Pamięci posadzą uczniowie Technikum w Suchowoli, certyfikat nr 2148/12887/WE/2010.
opr. (is)